در زندگی روزمره، کلمه حراج به فروش با تخفیف اشاره دارد. اما معنای حراج در بازارهای مالی متفاوت است. داد و ستد در بازار به مکانیزم خاصی نیاز دارد تا سفارش خریدار به فروشنده و عرضه فروشنده به خریدار برسد. حراج یک مکانیسم تجاری است که عرضه و تقاضا را با هم ترکیب می کند و یک معامله را شکل می دهد. اگر کنجکاو هستید که در مورد حراج های تجاری بیش تر بدانید، یا اگر با انواع آن آشنا نیستید، در ادامه این مطلب، آقای سرمایه گذار به این نکات خواهد پرداخت.
اگر در بازارهای مالی کار کرده اید، حتماً در یک نوع حراج بوده اید. یا سهمی را از طریق مکانیسم حراج فروخته اید یا خریدار سهمی شدید که حراج شده است. اما شاید شما دقیقاً نمی دانستید که مکانیسم حراج در هر یک از معاملات شما نقش داشته است. در ادامه با انواع حراج ها و شرایط هر کدام بیش تر آشنا می شویم.
انواع حراج های معاملاتی در بازار مالی
مکانیسم حراج می تواند اشکال مختلفی داشته باشد. گاهی حراج مستمر است و مانعی بین خریدار و فروشنده وجود ندارد، گاهی حراج ناپیوسته است و شاهد رقابت بین خریدار و فروشنده می باشیم. به طور کلی باید گفت دو نوع حراج در بازارهای مالی وجود دارد:
- پیوسته
- ناپیوسته
حراج پیوسته در بازار مالی
در این نوع حراج در بازارهای مالی مدت زمان مشخص مابین خرید و فروش وجود ندارد. به عبارت دیگر، در حراج پیوسته، اگر شما سفارش فروش یک سهم را بدهید، به محض این که خریدار با آن قیمت پیدا شد، سهم شما فروخته می شود. این بدان معناست که در هر زمانی اگر فروشنده ای متناسب با قیمت خرید شما برایتان پیدا شود، سهم شما خریداری خواهد شد.
توجه داشته باشید که در طول حراج پیوسته، تا زمانی که خریدار یا فروشنده ای با قیمت پیشنهادی شما برای فروش یا خرید وجود نداشته باشد، می توانید سفارش خود را حذف یا ویرایش کنید.
حراج پیوسته مانند ساعات عادی معاملات در بورس اوراق بهادار ایران روزهای شنبه تا چهارشنبه از ساعت 9 الی 12:30 می باشد. بنابراین اگر تا به حال سهامی را خریده اید و فروخته اید، مکانیسم معاملاتی شما حراج پیوسته نامیده می شود. اما در بازارهای مالی ایران نوع دیگری از حراج به نام حراج ناپیوسته وجود دارد.
حراج ناپیوسته در بازار مالی
در حراج ناپیوسته تا زمان تعیین شده، بین خریدار و فروشنده معامله نمی شود. گویی مانعی برای رسیدن سفارشات خرید و فروش به یکدیگر وجود دارد. این نوع حراج برای کشف قیمت و رقابت بین خریداران و فروشندگان (یا بین عرضه و تقاضا) شکل می گیرد. در واقع هدف از این حراج به این منظور است که خرید و فروش سهم به گونه ای باشد که هم فروشنده و هم خریدار از آن رضایت داشته باشند.
در پایان حراج ناپیوسته که رقابت بین خریدار و فروشنده به توافق مشترک می رسد، به اصطلاح تطبیق قیمت انجام می شود و حراج ناپیوسته به حراج پیوسته تبدیل می گردد. در این زمان معامله انجام می شود و عرضه و تقاضا متعادل می شود.
بنابراین تفاوت حراج پیوسته و ناپیوسته در زمان انجام معامله است. در حراج ناپیوسته ابتدا یک مرحله پیش گشایش داریم تا عرضه و تقاضا با یکدیگر رقابت کنند. در پایان با تطبیق قیمت، مزایده برگزار و معاملات انجام می شود. اما حراج ناپیوسته تحت چه شرایطی انجام می شود؟ چه زمانی حراج ناپیوسته خواهیم داشت؟
حراج ناپیوسته چه زمانی برگزار میشود؟
با توجه به روند متفاوت حراج ناپیوسته، برای اجرای این روش باید شرایط خاصی رعایت شود. برخی از مهم ترین زمان هایی که با حراج ناپیوسته رو به رو هستیم را مرور خواهیم کرد.
حراج ناپیوسته در پیش گشایش
اولین موقعیتی که برای حراج ناپیوسته داریم، پیش بازگشایی است. در پیش گشایش سفارش ها ثبت می شوند و پس از رقابت بین قیمت ها به قیمت مشخصی می رسند. ناگفته نماند که در بازارهای مالی ایران نواسانات تعیین شده در حالت مثبت و منفی به 5% محدود می باشد. قیمت صفر نیز مانند قیمت پایانی روز گذشته است. بنابراین رقابت بین عرضه و تقاضا در محدوده مثبت و منفی پنج درصد، حول و حوش قیمت پایانی دیروز (یا قیمت صفر) صورت میگیرد.
بازگشایی بعد از برگزار شدن مجمع
هنگامی که سهم به مجمع می رود، حراج ناپیوسته برای بازگشایی نماد انجام می شود. در جوامع مختلف اطلاعات متفاوتی داده می شود که بر ارزش سهم تأثیر می گذارد. به همین دلیل است که عرضه و تقاضا برای کشف قیمت جدید باید دوباره با یکدیگر رقابت کنند.
حراج ناپیوسته با در نظر گرفتن جلسه ای که برگزار می شود، می تواند دامنه نواسانات محدود یا نامحدود داشته باشد. مکانیسم بازگشایی نماد حراجی ناپیوسته در زمانی که مجمع عمومی به منظور انتخاب حسابرس قانونی تشکیل شود، با محدودیت در دامنه نوسانات همراه خواهد بود.
افشای اطلاعات مهم
شرکت های بورسی و فرابورسی موظفند کلیه اطلاعات مهمی که در وضعیت شرکت مؤثر است را در قالب افشای اطلاعات در سامانه کدال قرار دهند. در این زمان سهم بسته شده و پس از مدتی بازگشایی می شود. با توجه به این که اطلاعات افشا شده بر عملکرد شرکت تأثیر می گذارد، بازگشایی مستلزم کشف مجدد قیمت و در نتیجه مزایده ناپیوسته است.
اطلاعات افشا شده به دو گروه الف و ب تقسیم می شوند که این دسته بندی وابسته به تأثیر مستقیم و یا غیرمستقیم در عملکرد شرکت ها می باشد. در صورت افشای اطلاعات مهم گروه الف، نماد در جلسه معاملاتی بعدی به صورت حراج ناپیوسته بدون محدودیت دامنه نوسان بازگشایی خواهد شد. اما در صورت افشای اطلاعات مهم گروه ب، حراج ناپیوسته در همان روز با محدودیت دامنه نوسان در مدت 60 دقیقه اجرا می شود.
نواسانات بیش تر از 20 و 50 درصد در قیمت
اگر سهمی در 5 روز کاری بیش از 20 درصد نوسان داشته باشد با مرحله حراج ناپیوسته بازگشایی می شود. در صورت نواسان 20%، سهم به صورت خودکار از حراج پیوسته به ناپیوسته انتقال پیدا می کند و در نهایت حراج ناپیوسته با محدود کردن دامنه نواسانات باز خواهد شد.
اما در صورتی که سهم در 15 روز کاری بیش از 50 درصد نوسان قیمت داشته باشد، وضعیت نماد متوقف شده و ناشر باید در سامانه تدان به سوالات سهامداران پاسخ دهد. پس از حداقل دو روز کاری، سهم با مکانیزم حراج ناپیوسته با محدودیت دامنه نوسان بازگشایی می شود.
گره معامله گران و حراج ناپیوسته
در برخی از موارد نمادهایی وجود دارند که در صف خرید و فروش قفل خواهند بود. این نمادها در صورتی مشمول قاعده رفع گره معاملاتی می شوند که 5 جلسه معاملاتی پشت سر هم در صف بمانند و حجم معاملات آن ها بسیار کم تر از حجم پایه باشد. در زمان انجام گره معاملاتی، نماد قیمت با دو برابر نواسان به صورت حراج ناپیوسته کشف خواهد شد که پس از آن به شکل حراج پیوسته به معامله ادامه خواهد داد.
آیا میتوان سفارشات را در حراج ناپیوسته لغو کرد؟
هدف از مکانیسم حراج در بازارهای مالی کشف قیمت متعادل و واقعی است. با این حال اگر هر شخصی چه به صورت حقوقی و چه به صورت حقیقی سفارشات اشتباهی در زمینه خرید و یا فروش درج نماید که باعث ایجاد هیجان و ترس و همچنین دستکاری قیمت باشد، هدف از حراج انجام نخواهد شد.
در صورتی که ناظر معاملات در زمان بازگشایی سهم مشکوک به دستکاری قیمت باشد، این اختیار را دارد که دستورات مزایده ناپیوسته را لغو و نماد را متوقف کند. در این صورت در جلسه معاملاتی بعدی آن نماد بازگشایی شده و با مکانیزم حراج ناپیوسته قیمت مجدداً کشف می شود.
تفاوت بین حراج پیوسته و ناپیوسته
حراج ناپیوسته دارای یک مرحله قبل از بازگشایی اضافی است که طی آن هیچ معامله ای انجام نمی شود. برخلاف حراج ناپیوسته، در حراج پیوسته امکان خرید و فروش هم زمان و دو طرفه وجود دارد. همچنین حراج ناپیوسته در شرایط خاصی بدون محدودیت دامنه نوسان قابل انجام است. اما حراج پیوسته در بورس ایران در محدوده نوسانات، محدودیت دارد.
جمع بندی
داشتن اطلاعات کافی در زمینه تئوری انواع حراج ها مورد بسیار مهمی است که به راحتی قادر به بهبود یافتن معاملاتی که توسط شما صورت می گیرد، خواهد بود. در این مقاله از آقای سرمایه گذار تفاوت حراج پیوسته و حراج ناپیوسته را به طور کامل درک کردید. برخی از افراد از ثبت سفارش در فرآیند حراج ناپیوسته خودداری می کنند و برخی دیگر رقابت بین خریدار و فروشنده را جذاب می دانند. در بسیاری از موارد با وجود حراج ناپیوسته و رقابتی که بین عرضه و تقاضا وجود دارد، بازگشایی نماد پس از مجمع با میزان قابل توجهی از منفی یا مثبت بودن همراه خواهد بود.
بدون دیدگاه